Aby bardziej świadomie i pełniej przeżyć Święta Wielkanocne przyjrzymy się symbolom związanym z tym czasem, gdyż to w nich kryje się istota Paschalnego Misterium i bogactwo tradycji Kościoła
„Ciemnica” czyli ołtarz wystawienia
Przeniesienie Najświętszego Sakramentu na pamiątkę uwięzienia Pana Jezusa praktykuje się od XII w. W średniowieczu budowano specjalne ołtarze, nazywane ciemnicami, w których umieszczano Najświętsze Postaci. Miejsce, gdzie procesyjnie przenosi się Eucharystię po Mszy Wieczerzy Pańskiej, obecnie nazywamy ołtarzem wystawienia.
Obnażenie ołtarza
Po zakończeniu Eucharystii w Wielki Czartek usuwa się z ołtarza obrusy, lichtarze i krzyż. Ołtarz symbolizuje Chrystusa. Jego obnażenie przypomina nam Jego mękę, szczególnie odarcie z szat. Do X-XI wieku zwyczaj ten stosowano codziennie recytując psalm. Dzisiaj dokonujemy tego w milczeniu. Po każdej Mszy Św. zdejmowane były z ołtarza obrusy, aby przed następną je nałożyć.
Palma
Tradycja święcenia palm wielkanocnych w Niedzielę Palmową, rozpoczynającą Wielki Tydzień, znana jest w Polsce od XVI wieku. Została zachowana na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Palmę przygotowujemy z gałązek wierzby, które są znakiem zmartwychwstania i nieśmiertelności dusz. W ludowych przekazach wierzba występuję także jako drzewo, które chroni przed wszelkimi złymi siłami. W Wielką Sobotę palmy są palone, a popiół z nich używany jest następnego roku w Środę Popielcową.
Zasłanianie krzyża
Krzyż, do średniowiecza symbolizował zwycięstwo – nie śmierć i ból. Wtedy inaczej przedstawiano ukrzyżowanego Jezusa. Żywy, ubrany w królewskie lub kapłańskie szaty, a głowa zwieńczona koroną nie cierniową, lecz królewską, tak jak przedstawia to nam krzyż z Asyżu. W Wielkim Poście ten triumfujący wizerunek zasłaniano, by lepiej skupić się na męce Zbawiciela, a odsłaniano dopiero podczas liturgii Wielkiego Piątku. Potem zaczęto przedstawiać umęczonego Jezusa, a zwyczaj zakrywania krzyża Kościół zachował do dziś, od piątej Niedzieli Wielkiego Postu. Ma on przypominać, że cierpienie i śmierć Chrystusa jest tajemnicą. Po odsłonięciu, w Liturgię Męki Pańskiej, krzyż znowu nam jaśnieje jako znak zwycięstwa.
Grób Pański
Liturgia Wielkiego Piątku rozpoczyna się Liturgią Słowa, po której następuje adoracja Krzyża Świętego i posilenie się Chlebem Eucharystycznym. Monstrancja z Najświętszym Sakramentem przysłonięta przeźroczystym welonem, zostawała przeniesiona do wcześniej przygotowanego Grobu Bożego. Przeniesienie Eucharystii to znak zdjęcia z krzyża i pogrzebu Chrystusa. Obecnie w Polsce składa się figurę zmarłego Jezusa. Wystrój grobu ma na celu przypominać nam o Jego śmierci i zmartwychwstaniu, wzywać do nawrócenia i pokuty. W Kościele prawosławnym, który nie uznaje wizerunku umęczonego Jezusa, do grobu zanosi się chustę, symbolizującą całun, w które owinięte było ciało Zbawiciela.
Paschał
Świeca zapalana od poświęconego ognia zostaje uroczyście wnoszona do ciemnego kościoła jako symbol Chrystusa Zmartwychwstałego, Światłości świata, Nadziei ludzkości. Na świecy paschalnej wyryty jest krzyż, oznaczający śmierć Jezusa. Pięć symbolicznych gwoździ to znaki Jego ran. O tym, że do Niego należy czas i wieczność przypominają greckie litery alfa i omega oraz zaznaczony bieżący rok. Po zakończeniu okresu wielkanocnego, paschał stawia się obok chrzcielnicy. Zapala się od niego świece przy chrzcie dziecka.