Judaizm
Menora
Żydzi nie uznają w Jezusie, z pochodzenia Żyda, oczekiwanego Mesjasza. A widzieli w Nim ” według Marka ” Jana Chrzciciela, Eliasza, któregoś z proroków.
Przez stulecia Żydzi nie zwracali uwagi na „marnotrawnego syna” swego narodu. Współczesny judaizm rozpoznaje siebie jako religię, którą Jezus sam praktykował. Niektóre kręgi żydowskie odkrywają Jezusa i uznają Go za swego wielkiego rodaka. Przykładem niech będą słowa Martina Bubera (1878-1965): „Od młodości czułem, że Jezus jest moim wielkim bratem. To, że świat chrześcijański uważał go i nadal uważa za Boga i Zbawcę, jawiło mi się zawsze jako fakt o niezwykłej powadze, który muszę się starać pojąć ze względu na Niego i na siebie… Mój własny otwarty i braterski stosunek do niego stawał się coraz silniejszy i czystszy, tak że dzisiaj spoglądam nań przenikliwiej i klarowniej niż kiedyś. Jest dla mnie pewniejsze niż kiedykolwiek, że przysługuje mu znaczące miejsce w religijnej historii Izraela i że miejsca tego nie można opisać za pomocą żadnych utartych kategorii.”
Islam
Półksiężyc
W islamie spotyka się stanowcze odrzucenie wcielenia się jedynego Boga w Jezusa oraz związania ostatecznego zbawienia z Jego śmiercią i zmartwychwstaniem. Odrzucenie troistego Boga jest konsekwencją odrzucenia boskości Jezusa. W wierze w Trójcę Świętą widzi się powrót do politeizmu: Nie uwierzyli ci, którzy powiedzieli: Zaprawdę Bogiem jest Mesjasz, syn Marii! Powiedz: „Któż ma możność uczynić coś przeciw Bogu, jeśli On chce zgubić Mesjasza, syna Marii, jak również Jego Matkę i wszystkich, którzy są na ziemi?(…) On stwarza to, co chce. Bóg jest nad każdą rzeczą wszechwładny! (sura V, 17)
Jedyności Boga sprzeciwia się twierdzenie, że Bóg ma Syna w sensie biologicznego Jego zrodzenia: O ludu Księgi! Nie przekraczaj granic w twojej religii i nie mów o Bogu niczego innego, jak tylko prawdę! Mesjasz, Jezus syn Marii, jest tylko posłańcem Boga; i Jego Słowem, które złożył Marii, i Duchem, pochodzącym od Niego. Wierzcie więc w Boga i Jego posłańców i nie mówcie „Trzy”! Zaprzestańcie! To będzie lepiej dla was! Bóg ” Allah ” to tylko jeden Bóg! On jest nazbyt wyniosły, by mieć syna! (sura IV, 171n).
Mimo to Muhammad wynosi Jezusa bardzo wysoko. Wraz z chrześcijaństwem wyznaje wiarę w dziewicze narodzenie się Jezusa z Maryi. Jest ono dla Muhammada wyrazem więzi Jezusa z Bogiem, dzięki której Jezus jest całkowicie objęty i określony przez Boga, Jego potęgę i wolę. Jezus jest doskonały w swej śmierci, został powołany i wyniesiony ku Bogu, oczyszczony od niewiernych, będzie też świadkiem w Dniu Zmartwychwstania. Poza tym Jezus, w Koranie nazywany Isa, należy do historii proroków, jest jednym z nich.
Muhammad nie neguje faktu ukrzyżowania Jezusa, lecz fałszywą interpretację ukrzyżowania. Jezus nie został ukrzyżowany, ale Jego sobowtór, zaś sam Jezus został zabrany do Boga. Zbawcze dzieło Chrystusa nie znajduje u mahometan uznania.
Buddyzm
Budda
W buddyzmie Jezus Chrystus jest postrzegany bardziej jako mądry Nauczyciel, aniżeli osoba boska. Podstawową prawdę wiary chrześcijańskiej, że Jezus Chrystus jest Drugą Osobą Trójcy Świętej buddyści ignorują. Dalajlama przyznaje, że zupełnie nie rozumie chrześcijańskiej nauki o Bogu.
Istnieją również podstawowe różnice w pojmowaniu zbawienia. Dla buddystów zbawienie jest w pewnym sensie samospełnieniem. To rezultat wewnętrznej świadomości, która nie może przyjść z zewnątrz. W ostatecznej analizie osiąga się wyzwolenie (nirwana – dosł. „zgaszenie”, buddyjska koncepcja całkowitego wyzwolenia) swoimi własnymi siłami. Toteż chrześcijańska doktryna, w myśl której Jezus Chrystus jest Jednym i Jedynym Zbawicielem wszystkich, nie jest przez buddystów uznawana.
Prawdopodobnie najbliżej chrześcijaństwa doszli buddyści w zrozumieniu Jezusa Chrystusa, kiedy widzą Go jako bodhisatwę, tzn. tego, który wyrzeka się samego siebie, aby zbawić innych. Nie jest rzeczą trudną dla żadnego buddysty zaakceptować fakt, że Jezus jest jednocześnie synem ludzkim i Synem Bożym.
Hinduizm
Hindusi widzą w Jezusie wcielenie (awatar) przynoszącego zbawienie Wisznu. Jezus z Nazaretu nie jest jedynym wcieleniem Boga, lecz jednym pośród wielu. Dla Mahatmy Gandhiego Jezus był idealnym urzeczywistnieniem drogi, jaką sam wybrał, to znaczy drogi polegającej na życiu bez gwałtu i w mocy prawdy, której podporządkował wszystko inne. Jezus jest wielkim nauczycielem ludzkości. Dla niego życie Jezusa nie ma większego znaczenia. Mówi: Mogę powiedzieć, że historyczny Jezus nigdy mnie nie interesował. Nie martwiłbym się wcale, gdyby mi ktoś wykazał, że człowiek o imieniu Jezus nigdy nie żył i że to, co w ewangeliach czytamy, zostało wymyślone przez jakiegoś fantazjującego autora. Pomimo tego kazanie na górze będzie dla mnie zawsze prawdziwe.
Dla Gandhiego Chrystus jest określeniem obecności Boga jak Kriszna albo Rama. Tytuł Syn Boży nie wyodrębnia bynajmniej Jezusa, ponieważ ” jak mówi Gandhi ” każdy z nas jest synem Bożym, zdolnym do wykonania tego, co Jezus uczynił, jeśli tylko postaramy się wyrazić mieszkający w nas boski pierwiastek. Na krótko przed śmiercią Gandhi nazwał Jezusa najdoskonalszym wzorem człowieka…, który zawsze obdarowywał, nie żądając zapłaty.
Warto też ukazać obraz pośrednictwa Jezusa: Jezus jest Pośrednikiem w sensie drogowskazu jako przewodnik, guru, avatara, a nawet w sensie Boga ukazującego się w ludzkiej postaci. Jezus jest Pośrednikiem jako wzorzec, który osiągnął wyznaczony człowiekowi cel. Nie jest jednak Pośrednikiem w sensie Zbawiciela świata i jedynej drogi do Ojca.