Asceza to dobrowolne ograniczenie potrzeb życiowych do minimum, a także surowa dyscyplina wewnętrzna, aby osiągnąć czystość duchową. Często przejawia się w odmówieniu sobie wszelkich przyjemności. Postawa ascetyczna była często praktykowana w początkach naszej wiary. Asceci świadomie dążyli do cierpienia. Wierzyli bowiem, iż w ten sposób zapewniają sobie zbawienie po śmierci jeszcze za życia. Jednym z najlepszych przykładów ascezy jest życie świętego Aleksego, które zostało opisane w ,,Legendzie o świętym Aleksym”. Ascetyzm dzielimy na ten, który wywodzi się z tradycji wschodnich (postawa świętego Aleksego) i ten, który pochodzi z tradycji zachodnio-europejskiej. Asceci unikali towarzystwa innych ludzi, którzy mogliby się stać źródłem pokusy i grzechu. Starali się obcować z Bogiem, a czynili to poprzez modlitwy, rozważania, umartwianie się, posty.
Przykłady
Przykładem może być żywot świętej Róży z Limy, która sypiała 3 godziny na dobę, na posadzce celi lub na desce, a żywiła się sałatą i cytryną. Inni średniowieczni asceci to na przykład św. Antoni (mieszkał w grobie i jadł tylko raz dziennie po zachodzie słońca), św. Grzegorz z Nazjanzu (jadł tylko stęchły chleb i spał na ziemi, mając tylko prześcieradło). Kształtowanie ideału ascety zaczęło się już w IV wieku, a ten wzór tworzyli także syryjscy słupnicy. W samotności, walcząc z pokusami, przyszli święci doznawali szczególnej łaski, którą wykorzystywali nie dla siebie, ale dobra całego świata. Dochodzili do granic ludzkiej wytrzymałości, rzadko jedli, mało spali. W przypadku słupników także ruch był ograniczony praktycznie do zera. Św. Ignacy Loyola biczował się kilka razy dziennie i wymyślał nowe umartwienia. Św. Jan od Krzyża nosił włosiennicę tak ostrą, że przy najmniejszym ruchu jego ciało było zakrwawione.
Ćwiczenie
Święci doskonalili się w cnocie właśnie poprzez surowy tryb życia. Słowo ‘cnota’ pochodzi od greckiego słowa ,,askeiss”, czyli ćwiczenie. Tylko samotność i odrzucenie tego, co materialne, pomoże zrozumieć Boga oraz skupić się na modlitwie. To z kolei może zapewnić życie po śmierci. Asceci byli podziwiani przez swoich współczesnych, ale dziś ich postawa może być dla nas niezrozumiała ” czy całkowite odcinanie się od świata nie kłóci się z ideałem miłości bliźniego?