Jest motywem w wielu utworach literatury. Opisany różnie. Raz jako kochający, innym razem obojetny, ale jego strata może być bardzo bolesna
Ojciec to mężczyzna, który ma dzieci, przodek, protoplasta, twórca, inicjator, a Bóg to ojciec wobec rodzaju ludzkiego. Pisarze w swoich utworach dość często poruszali tematykę ojcostwa. Już od początku świata przyjęło się, że ojciec jest głową rodziny. W biblii tytuł ojca jest bardzo zaszczytny, ponieważ Bóg nazywa swoim synem cały Izrael. Bóg to ojciec wszystkich ludzi, który miłuje i kocha swoje dzieci.
Syn marnotrawny z ojcem
W Biblii
Ojcem w przypowieści o synu marnotrawnym jest Bóg, a jego synami są ludzie reprezentujący różne postawy wobec przykazań samego Boga. Przypowieść ta ma charakter uniwersalny, jest wezwaniem do ciągłego powracania. Syn wrócił do ojca, a ten przyjął go z otwartymi rękami i radością. Przebaczający ojciec jest ukazany w świetle miłosiernego i wybaczającego swym dzieciom Boga Ojca.
Abraham miłość do Boga przedkłada nad miłość rodzicielską. Bóg obiecał mu, że będzie ojcem całego narodu. Także Hiob jest sprawiedliwym i wierzącym ojcem. Całkowicie zaufał Bogu, który wystawił go na próbę, odbierając mu całe potomstwo. Ponieważ Hiob nie zwątpił w Boga, ten na nowo obdarzył go szczęściem i potomstwem.
Dedal i Ikar
Różne głosy
Dedal zbudował skrzydła, na których wraz z synem zamierzał przedostać się przez morze. Przed wyprawą ostrzegał Ikara, że muszą trzymać się w bezpiecznej odległości od słońca i wody. Ikar zapomniał o przestrodze – wzbił się zbyt wysoko i runął do wody. Między ojcem i synem występuje konflikt pokoleń, młodzieńcze ideały, a ich realizacja w życiu. Ikar może być głosem młodych kochających wolność i swobodę. A głos rozsądku to głos Dedala, człowieka dojrzałego i mądrego życiowo.
Zeus to ojciec wielu bogów i herosów, który jednak nie dbał o swoje potomstwo. Potężny i wielki zasiadł na tronie, wziął pod opiekę wszystkie plemiona greckie. Dysponował ogromna władzą, budząc grozę wśród wszystkich stworzeń.
Wizerunek ojca w Illiadzie Homera przedstawiono tu podobnie jak w przypowieści o „Synu marnotrawnym”. Priam, zrozpaczony po śmierci Hektora udał się do Achillesa, by ten wydał ciało jego syna.. W utworze ukazana jest wzruszająca scena, w której błaga Achillesa o oddanie zwłok Hektora, całując ręce zabójcy syna. Ten wzruszony miłością ojcowską, zgadza się to uczynić w zamian za okup.
Jan Kochanowski z córka Urszulką
Odrodzeniowo
Jan Kochanowski jest ojcem polskiego renesansu. Po stracie swojej córeczki bardzo ubolewał i pogrążył się w smutku. Treny od I-VIII poświęcone są prezentacji zalet małej Urszulki, opisowi pustki jaka pozostała po jej śmierci. Ból i cierpienie doprowadziły poetę do kryzysu światopoglądowego na płaszczyźnie religijnej, filozoficznej i etycznej. Apogeum tego kryzysu przedstawione zostało w Trenach IX-XI. Od tego momentu rozpoczyna się mozolne odbudowywanie zrujnowanego świata wartości, próba zrozumienia i pogodzenia się z Bogiem. Te poszukiwania drogi do nowego światopoglądu opisane zostały w trenach XII-XVII. Wreszcie rozwiązanie kryzysu, znalezienie pocieszenia oraz przyjęcie nauki, jaka wypłynęła dla poety z przeżytej tragedii to treści treny XIX „Sen”. Urszula ukazuje się, ale nie tylko jako córka, ale także dziedziczka talentu.
Dla wieszcza
„Powrót taty” Adama Mickiewicza to liryczna opowieść o ojcu, który nie wraca ranki i wieczory, a o którego powrót modlą się jego dzieci. Modlitwa ta uratowała ojcu życie, bowiem wzruszony nią herszt zabójców (sam będący ojcem) ulitował się i puścił go wolno.
Adam Mickiewicz przedstawił jeszcze dwie wizje ojca. Początkowo ukazał stolnika Horeszko jako surowego ojca, który przestrzega rodu. Nie pozwala córce na małżeństwo z Jackiem Soplicą. W ten sposób burzy szczęście własnego dziecka i przyczynia się do własnej śmierci. Drugim przykładem ojca w „Panu Tadeuszu” jest Jacek Soplica, który nie pokochał swej żony i nie troszczył się o syna. Chcąc odpokutować swoja młodość opuścił Soplicowo, a opiekę nad Tadeuszem przekazał bratu.
Po chłopsku
Antek Boryna to ojciec i mąż, który zapomniał o swojej rodzinie i zaangażował się w romans z Jagną.. Antek pozostał w nieustannym konflikcie z ojcem, domagając się, by ten przekazał mu ziemię. Spór zaostrza się, gdy Maciej Boryna postanowił ożenić się z Jagną. Między ojcem i synem doszło do bójki, po której Antek z żoną i dziećmi opuścił dom.
Maciej Boryna to zamożny, pracowity, o silnym charakterze gospodarz. Wieś darzyła go większym zaufaniem niż wójta. Boryna był gotów walczyć za swą ziemię i postawił jej dobro wyżej niż rodzinę. Został śmiertelnie ranny przez borowego. Ostatkiem sił wstał z łóżka, aby jeszcze przed śmiercią pożegnać się z ukochaną ziemią. W ostatnich chwilach życia uczynił jeszcze symboliczny gest siewcy i oddał ducha w zgodzie z naturą, która go wychowała i określiła rytm jego całego życia.
Może być
Jak widać ojciec jest motywem w wielu utworach literatury polskiej. Opisany różnie. Raz jako kochający, innym razem obojętny. Ale od dawna znano znaczenie ojca. Jest on głową rodziny dlatego warto dbać i troszczyć się o niego, bo jego strata może być bardzo bolesna.