Apostolat w udziale
Historia jaką przedstawia nam tradycja chrześcijańska pozostaje w dużej zgodności z fragmentami Ewangelii Janowej, które mówią o dziejach Apostoła. Po zesłaniu Ducha Świętego, Andrzejowi przypadł w udziale apostolat na południowym i północnym wybrzeżu Morza Czarnego, Tracja, Macedonia, Scytia i Achaja.
Tam i z powrotem
Według tradycji Kościoła wschodniego pierwszym biskupem Bizancjum, które stało się później wielkim Konstantynopolem, był ustanowiony przez Andrzeja Stachys, o którym wspomina List do Rzymian. Bardzo dawna i wiarygodna tradycja gruzińska i innych narodów Kaukazu mówi o obecności Apostołów Andrzeja i Szymona Kananejczyka w Gruzji, Abchazji i kaukaskiej Albanii. Istnieje również przekaz o działalności Apostołów Andrzeja, Piotra, Bartłomieja i Mateusza na północnym wybrzeżu Morza Czarnego i w Scytii nad Dunajem.
Ruski kronikarz Nestor (Xl wiek) podaje, że Apostoł Andrzej dotarł m.in. do wzgórz, na których później zbudowano Kijów. Według tej samej tradycji udał się on dalej na północ, aż do dzisiejszego Nowogrodu, stamtąd zaś do Rzymu, a z Rzymu do Patras w Achai, gdzie poniósł męczeńską śmierć. Wielu historyków uważa przekaz o jego pobycie na terenach Rusi za pobożną legendę. Nieprawdopodobna wydaje się jego wyprawa z terenów dzisiejszego Nowogrodu aż do Rzymu, a następnie z powrotem do Patras.
Szlakiem bursztynowym
Według prawosławnego arcybiskupa Jeremiasza, który jest profesorem biblistą, nie jest czystą fantazją przekaz o podróży św. Andrzeja z okolic dzisiejszego Nowogrodu do Rzymu. Apostołowie korzystali z przetartych szlaków handlowych. Dziś nie ulega wątpliwości, iż istniała droga łącząca Bizancjum, czyli również północne wybrzeże Morza Czarnego, ze Skandynawią. Częścią tej trasy był szlak bursztynowy. Apostoł mógł skorzystać z tego szlaku, który prowadził od ujścia Niemna do ujścia Wisły i dalej na południe do rzymskiej twierdzy Karnunt nad Dunajem. Ta droga do Rzymu była uczęszczana. Jeśli więc Andrzej tą trasą udał się do Rzymu, to przechodził również przez tereny dzisiejszej Polski. Byłby więc również Apostołem naszego kraju.
Patron
Imię Andrzej wywodzi się od greckiego słowa „andreios” i znaczy „mężny, dzielny”. Wiele miast i krajów ogłosiło św. Andrzeja swoim patronem: jest patronem Grecji, Szkocji, Rosji, Hiszpanii, Sycylii, Dolnej Austrii, Neapolu, Rawenny, Brescii, Amalfi, Mantui, Bordeaux, Brugii i Patrasu, także diecezji warmińskiej. Krzyż św. Andrzeja w kształcie litery „X” znajduje się na fladze Szkocji. Od czasów unii z Anglią, znajduje się także na fladze brytyjskiej.
Na przestrzeni wieków św. Andrzej patronuje wielu korporacjom i zrzeszeniom: m.in. jest patronem podróżnych, sprzedawców ryb, rybaków, rzeźników, górników, żeglarzy, rycerzy, a nawet woziwodów. W Polsce znajduje się 121 kościołów, których patronem jest św. Andrzej, wśród nich najstarszy w Krakowie kościół romański przy ul Grodzkiej.