Po raz drugi miałem okazję odwiedzić Cypr, niewielkie państwo leżące na trzeciej co do wielkości wyspie Morza Śródziemnego przynależącje już do Azji. Cypr, po grecku Kypros, ma 9300 km kwadratowych powierzchni i położony jest 70 km od brzegów Turcji i prawie 100 km od Syrii. Wyspę zamieszkuje obecnie blisko milion mieszkańców, z czego 77% to Grecy, a 18% Turcy. Pozostałe 5% – inni. W strukturze wyznaniowej podział ten jest znacznie większy, gdyż obok 78% prawosławnych i 17% muzułmanów żyje tam 2% katolików oraz po 1% anglikanów, maronitów i innych.
Na dwa
Stolica Cypru – Nikozja – położona w północnej części wyspy, od 1974 roku jest oficjalnie podzielona (podobnie jak cała wyspa) na dwie strefy : północna pod administracją Republiki Tureckiej Cypru Północnego (RTCP), z własnym rządem i stolicą w Kerynii, nieuznawanej przez społeczność międzynarodową oraz na strefę południową, należącą do Republiki Cypryjskiej. Obie części rozdziela strefa buforowa, znajdująca się pod kontrolą międzynarodową sił pokojowych ONZ.
Napięcia
– Ten podział Cypru to nic dobrego – mówi mieszkająca w Nikozji od 15 lat pani Iza Teofilu, Polka urodzona w Kielcach. – Stosunki grecko-tureckie nie są najlepsze, chociaż od niedawna turyści z greckiej części mogą już przekraczać granicę i zwiedzać turecką część wyspy Jednak w stosunkach między tymi krajami utrzymuje się stan napięcia ni tylko ze względu na na kwestię samego Cypru, ale spór trwa również o wyspy na morzu Egejskim. Na szczęście odwiedzający wyspę turyści nie odczuwają tych napięć na co dzień i rozkoszują się przez cały rok wspaniałym klimatem, pewną słoneczną pogodą i ciepłym (obecnie 29 stopni) morzem.
Przeszłość i teraźniejszość
– Strategiczne położenie Cypru, na skrzyżowaniu trzech kontynentów: Azji, Afryki, i Europy –opowiada zwiedzającym wyspę pani Teofilu – spowodowało, że Kypros zawsze znajdował się w kręgu zainteresowań wielkich starożytnych potęg. Dlatego obecnie mamy mamy tutaj ogromne muzeum pod gołym niebem oraz mozaikę kultur i archeologicznych epok. Na każdym kroku spotykamy tu ślady ciekawej i burzliwej przeszłości tej wyspy, liczącej sobie blisko 10 tys. lat. Wiele też mamy śladów chrześcijaństwa i działalności chrystusowych apostołów. Cypr był pierwszym miejscem, które odwiedzili św. Paweł Apostoł, a także Marek i Barnaba i tutaj z czasem wprowadzono chrześcijańską władzę.
O tych dziejach przypomina szczególnie miasto Pafos, wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W czasach rzymskich i hellenistycznych było ono stolicą Cypru. Jego historia to tysiące lat ciekawej przeszłości, związanej głównie z kultem bogini Afrodyty, nieopodal ponoć wyłoniła się z morskiej piany. Ogromne wrażenie robią ruiny największej na wyspie wczesnobizantyjskiej bazyliki. Na jej ruinach zbudowano w XIII wieku Kościół Panagia Chrystopolitissa. Tutaj pośrodku zamkniętego terenu widnieje kamienny pręgierz, gdzie – jak głoszą zapiski – przywiązano św. Pawła i poddano chłoście, zanim rzymski naczelnik Sergius Paulus przyjął chrześcijaństwo. Wczesne uznanie chrześcijaństwa stanowi cechę charakterystyczną dla Pafos.
Ślady
Na Cyprze spotyka się również ślady innych świętych: Łukasza, Jana (katedra), Andrzeja (północny przylądek wyspy) czy św. Łazarza. Święty Łukasz, który miał duży talent malarski, namalował ikonę Madonny, pokrytą 24-karatowym zlotem, zdobioną srebrem i perłami, Znajduje się ona w mieście Kelefos, w najbogatszym i najsławniejszym klasztorze na tej wyspie. Natomiast św. Łazarz był pierwszym biskupem cypryjskiej Larnaki, gdzie jego imieniem nazwano jeden z tamtejszych kościołów.
– Gdyby cała ta słoneczna wyspa była w rękach Cypryjczyków, wówczas pamiątek historycznych udostępnianych ludzkości byłoby jeszcze więcej, a tak w okupowanej przez Turcję północnej części wiele zabytków ulega zniszczeniu
– mówi na zakończenie wycieczki wspaniała przewodniczka Iza.
Św. Paweł Apostoł z Tarsu
Św. Paweł urodził się około 10 roku po Chrystusie w Tarsie, głównym mieście Cylicji (w starożytności kraina w południowo-wschodniej Azji). Rodzice – Żydzi dali mu imię Saul, co w języku polskim tłumaczy się jako Szaweł. Gdy studiował w Jerozolimie używał imienia Paulos (z greckiego), czyli Paweł. W tym okresie był przeciwnikiem chrześcijaństwa, lecz gdy w wieku 25 lat, w drodze do Damaszku, ukazał mu się Jezus, nawrócił się na nową wiarę i przyjął chrzest. Zaczął głosić, że Chrystus jest prawdziwym Synem Bożym.
Mając 34 lata przez chrześcijan z Antiochii został wysłany wraz ze św. Barnabą w pierwszą podróż misyjną. Objęła ona Cypr i południową Azję Mniejszą. W 58 roku przybył do Jerozolimy z darami greckich chrześcijan, ale pod wpływem oskarżeń żydowskich został przez władze rzymskie uwięziony na 2 lata w Cezarei Palestyńskiej. Po zwolnieniu odwiedził Grecję, a być może również Hiszpanię, Zginął w Rzymie za panowania Nerona podczas prześladowania chrześcijan między 64, a 67 rokiem. Legenda mówi, że zginął tego samego dnia co św. Piotr.
Św, Paweł był apostołem i misjonarzem, ale stał się też teologiem ówczesnego chrześcijaństwa. Jest autorem „Listów” i – obok św. Piotra – główną postacią „Dziejów Apostolskich”. Listy św. Pawła to zespół listów będących częścią Nowego Testamentu (zastosowano kolejność od najdłuższego – List do Rzymian – do najkrótszego – List do Filemona).